نکات کارشناسی رنگ خودرو قبل از خرید

در کارشناسی رنگ خودرو دست دوم، هدف اصلی تشخیص تصادف، تعویض قطعات بدنه و ترمیم‌های پنهان است، چون این موارد می‌توانند روی ارزش و ایمنی خودرو تأثیر بگذارند.
در ادامه با بررسی نکات مهم کارشناسی رنگ خودرو، با مجله اینترنتی خودروآموز همراه باشید.

روش های تشخیص رنگ غیر فابریک

۱. بررسی ظاهری با چشم و لمس

تفاوت رنگ بین قطعات: حتی کمی اختلاف تون رنگ بین درب، کاپوت، گلگیر و سپر می‌تواند نشانه رنگ‌شدگی یا تعویض باشد.
پوست پرتقالی یا زبری رنگ: رنگ کارخانه‌ای معمولاً صاف و یکنواخت است؛ زبری یا دانه‌دانه بودن نشان‌دهنده رنگ مجدد است.
شره یا موج رنگ: اگر رنگ جایی شره کرده یا موج‌دار است، معمولاً نتیجه رنگ غیرکارخانه‌ای است.
رد سنباده یا خطوط مات زیر رنگ: نشان از بتونه‌کاری و صافکاری دارد.
اختلاف فاصله قطعات بدنه: مثلاً فاصله غیرمتقارن بین درب و گلگیر می‌تواند نشانه باز و بسته‌شدن یا تعویض باشد.

۲. استفاده از ابزار

ضخامت سنج: ابزارهایی وجود دارد که می توان با استفاده از آن ضخامت رنگ خودرو را سنجید.ضخامت‌سنج رنگ ( Paint Thickness Gauge ) ابزاری است که برای این کار استفاده می شود.
رنگ کارخانه‌ای خودرو معمولاً بین ۸۰ تا ۱۸۰ میکرون است (بسته به نوع برند). زمانی که ضخامت بالاتر باشد، می تواند نشان دهنده رنگ مجدد یا بتونه‌کاری باشد. اگر ضخامت خیلی کمتر باشد، احتمال پولیش شدید یا سندبلاست وجود دارد.

چراغ قوه یا نور آفتاب مورب: نور مورب کمک می‌کند موج‌ها، هولوگرام‌ها و لکه‌ها دیده شوند.

آیینه کوچک یا دوربین گوشی: برای دیدن لبه‌های داخلی قطعات که معمولاً در رنگ‌کاری فرعی، بی‌دقت پوشیده شده‌اند.

۳. نقاط کلیدی که باید با دقت بررسی شوند

• ستون‌ها و شاسی جلو و عقب: هر ضربه به این بخش‌ها معمولاً سنگین و خطرناک است.
• محل جوش‌ها: جوش غیرکارخانه‌ای یا تمیزکاری غیرعادی یعنی تعمیر.
• زیر درها و رکاب‌ها: بیشتر در تصادف‌ها خم می‌شوند و رنگ می‌شوند.
• محوطه موتور و صندوق عقب: رنگ غیرهمسان یا بتونه در اینجا نشانه ضربه شدید است.
• سقف خودرو: اگر سقف رنگ شده باشد، احتمال واژگونی و چپی بودن خودرو وجود دارد.
• پیچ ‌های گلگیر، کاپوت و درب‌ ها: رنگ پریدگی یا خط ‌افتادگی روی پیچ‌ ها یعنی باز شدن برای تعمیر یا تعویض.

نکات تکمیلی

خودروهای با رنگ کامل ارزش کمتری نسبت به خودرو با چند لکه رنگ دارند، چون ممکن است برای پنهان کردن تصادف سنگین باشد. برخی فروشنده ‌ها پولیش حرفه‌ای انجام می‌دهند تا خط و خش‌ها را پنهان کنند، ولی این باعث نازک شدن رنگ اصلی می‌شود.
بهتر است در نهایت علاوه بر بررسی بدنه، یک کارشناس مکانیکی هم سلامت فنی خودرو را بررسی کند.

ماشین چپی چیست

ماشین « چپی » یعنی خودرویی که در اثر تصادف واژگون شده یا ضربه بسیار شدید به بدنه خورده و روی سقف یا ستون‌ ها افتاده است.
این نوع آسیب معمولاً سنگین‌ترین ضربه به ساختار بدنه است، چون سقف و ستون‌ها جزء سازه اصلی شاسی هستند و اگر تغییر شکل بدهند، حتی بعد از صافکاری هم استحکام اولیه را ندارند.

چرا تشخیص ماشین چپی مهم است؟

• ایمنی تصادفی بعدی کاهش می‌یابد ( به ‌خصوص در چپ‌کردگی ).
• ممکن است خودرو مسیر مستقیم را به‌خوبی نگه ندارد.
• آب‌بندی سقف و درزها ضعیف شده و در باران یا شستشو آب نفوذ می‌کند.
• افت قیمت شدید در بازار خودرو دارد.

نشانه‌های ظاهری ماشین چپی

حتی اگر سقف را با یک سقف استوک بی‌رنگ عوض کرده باشند، معمولاً این ردها باقی می‌ماند:

جوش‌ها و درزها: در کارخانه، سقف با جوش نقطه‌ای یکنواخت و منظم به ستون‌ها متصل می‌شود. در تعمیرگاه، جوش‌ها معمولاً نامنظم، با فاصله‌های متفاوت یا با آثار سنگ‌فرز و سمباده هستند.
نوار آب‌بندی و زه‌ها: زه یا لاستیک دور سقف و ستون اگر نو باشد ولی بقیه لاستیک‌ها کهنه، جای شک دارد. بعضی وقت‌ها برای پنهان‌کاری، چسب آب‌بندی تازه زده می‌شود که رنگ و بافت آن با بقیه نقاط فرق دارد.
رنگ داخل ستون‌ها و درزهای پنهان: حتی اگر سقف بی‌رنگ باشد، اتصالش به ستون نیاز به برش و جوش دارد و این قسمت ‌ها معمولاً دوباره رنگ یا آستر می‌شوند. رنگ غیرهمسان یا کمی زبر در این نواحی یعنی خودرو تعمیر شده است.
خطوط و شیارهای سقف: خودروهای فابریک، خط شیارهای پرس سقف کاملاً صاف و موازی است. بعد از تعویض، این خطوط ممکن است کمی کج یا نامتقارن شوند.

نشانه ‌های فنی و دقیق‌تر ( با ابزار یا تجربه )

ضخامت ‌سنج رنگ: حتی سقف استوک بی‌رنگ وقتی جوش داده شود، ستون‌ها یا محل اتصال دوباره رنگ می‌خورند و ضخامت رنگ‌شان از حد استاندارد خارج می‌شود.
سیم‌کشی سقف و ستون‌ها: اگر سربندی ‌ها یا بست ‌های سیم‌کشی بالای ستون A و B باز شده یا نو باشند، یعنی آن ناحیه باز و بسته شده است.
اندازه‌گیری تقارن بدنه: دستگاه‌های اندازه‌گیری شاسی یا حتی کارشناس با خط‌کش و نقطه ‌مرجع می‌تواند تشخیص دهد که ستون‌ها یا فریم سقف جابجا شده‌اند.
صدای متفاوت در ضربه‌زدن: ضربه آرام با دست به نقاط مختلف سقف و ستون؛ بخش‌ های تعمیرشده یا پر از بتونه صدای خفه ‌تری دارند.

نکته مهم درباره سقف تعویض‌شده با استوک بی‌رنگ

حتی اگر سقف از یک خودرو مشابه باز شده و رنگش همان باشد، محل اتصال به ستون‌ها ۱۰۰٪ باید برش خورده و دوباره جوش شود، و این آثار جوش، برش یا تغییر چسب آب‌بندی را یک کارشناس با تجربه همیشه می‌بیند.
تشخیص این مورد با یک نگاه ساده سخت است، ولی یک کارشناس حرفه‌ای بدنه یا کارشناسی با دستگاه اندازه‌گیری ضخامت و نور موضعی به‌راحتی می‌تواند بفهمد.

مفهوم لکه رنگ

لکه رنگ یعنی یک قطعه یا بخش مشخص از بدنه که از رنگ اصلی کارخانه خارج شده و دوباره رنگ شده است. هر قطعه بدنه ( مثل گلگیر جلو راست، درب جلو چپ، کاپوت و … ) یک « لکه » محسوب می‌شود. قطعات بزرگ مثل سقف یا کاپوت هم یک لکه حساب می‌شوند، حتی اگر کامل رنگ شده باشند.
در بازار خودرو، وقتی می‌گویند یک لکه، دو لکه، سه لکه رنگ و … منظورشان این است که چند قطعه از بدنه خودرو رنگ‌ یا تعمیر شده است، نه این‌ که فقط یک نقطه کوچک رنگ پاشیده شده باشد.

مثال:

• یک لکه رنگ: فقط گلگیر جلو راست رنگ‌ شده.
• دو لکه رنگ: مثلاً گلگیر جلو راست + درب جلو راست رنگ ‌شده‌اند.
• سه لکه رنگ: مثلاً گلگیر جلو راست + درب جلو راست + کاپوت.

نکته‌ها:

اگر یک قطعه فقط قسمتی‌اش رنگ شده ولی همان قطعه یکپارچه است، باز هم یک لکه حساب می‌شود. رنگ موضعی ( Spot Repair ) هم معمولاً به عنوان یک لکه محسوب می‌شود.
اگر یک قطعه تعویض شده و رنگ ندارد، در آمار لکه رنگ حساب نمی‌شود ولی باید جداگانه ذکر شود ( مثلاً: یک گلگیر تعویضی + دو لکه رنگ ).
خودروهایی که تعداد لکه‌های رنگ‌شان زیاد است معمولاً افت قیمت بیشتری دارند، چون احتمال تصادف یا تعمیرات سنگین بیشتر است.

مفاهیم بی رنگ و بدون خط و خش

وقتی فروشنده یا کارشناس در آگهی یا کارشناسی خودرو می‌گوید « بی‌رنگ » یا « بدون خط و خش »، هر کدام معنای مشخصی در بازار خودرو دارد:

۱. بی‌رنگ

یعنی تمام بدنه خودرو رنگ کارخانه‌ای دارد و هیچ قطعه‌ای دوباره رنگ نشده است. حتی رنگ ‌موضعی یا پولیش پررنگ هم در تعریف « بی‌رنگ » واقعی نباید وجود داشته باشد.
البته در عمل، بعضی فروشنده‌ها به موارد خیلی جزئی ( مثل رنگ‌ موضعی کوچک برای خط سطحی ) هم می‌گویند « بی‌رنگ »، که دقیق نیست. بی‌رنگ بودن ارزش خودرو را بیشتر می‌کند، چون یعنی احتمال تصادف یا آسیب جدی بدنه کم است.

۲. بدون خط و خش

یعنی سطح رنگ بدنه صاف و یکنواخت است و خط یا خراش قابل مشاهده ( چه عمیق و چه سطحی ) وجود ندارد. این اصطلاح می‌تواند هم برای خودروی بی‌رنگ و هم برای خودروی رنگ‌شده به کار برود. یعنی خودرویی ممکن است به تازگی کامل رنگ شده باشد و هیچ خط و خشی روی آن نباشد.
معمولاً این عبارت بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد، چون در واقعیت حتی خودروهای کم‌کارکرد هم ممکن است خط‌های ریز داشته باشند که زیر نور مشخص می‌شوند.

تفاوت مهم:

بی‌رنگ: مربوط به تاریخچه تعمیر و رنگ بدنه
بدون خط و خش: مربوط به وضعیت ظاهری فعلی سطح رنگ

نکات ریز که باید حواست باشد:

گاهی خودرو « بی‌رنگ » است ولی پولیش سنگین شده و رنگ نازک شده، این ارزشش را کم می‌کند.
خودرو « بدون خط و خش » ممکن است رنگ‌شده باشد، چون این عبارت تضمین نمی‌کند که رنگ فابریک است.
برای اطمینان، همیشه از ضخامت‌سنج رنگ و بررسی زیر نور استفاده نمایید.

آب رنگ

اصطلاح « آب رنگ » یعنی ترمیم سطحی رنگ بدنه بدون استفاده از بتونه‌کاری و با لایه‌ای بسیار نازک رنگ که معمولاً برای رفع خط و خش یا مات ‌شدگی انجام می‌شود.
در آب‌رنگ‌کاری، رنگ اصلی کارخانه تراشیده یا پولیش می‌شود و سپس یک لایه خیلی نازک رنگ روی همان سطح زده می‌شود. ضخامت رنگ اضافه‌شده معمولاً کم است و با ضخامت‌ سنج هم گاهی به سختی تشخیص داده می‌شود. هدفش بیشتر زیباسازی ظاهری است، نه ترمیم آسیب عمیق یا ضربه.

موارد استفاده:

• از بین بردن خط و خش‌های سطحی یا ماتی ناشی از آفتاب‌سوختگی.
• هماهنگ کردن رنگ یک قطعه با بقیه بدنه بعد از پولیش یا ترمیم جزئی.
• پوشاندن لکه‌های جزئی ناشی از سنگ‌پراکنی یا اسید باران.

تفاوت آب رنگ با رنگ کامل

نکته مهم!

بعضی فروشنده‌ها خودرویی را که چند قطعه‌اش « آب رنگ » شده باشد، همچنان بی‌رنگ معرفی می‌کنند، چون بتونه‌کاری نداشته؛ اما در کارشناسی حرفه‌ای این را ذکر می‌کنند چون از حالت رنگ فابریک خارج شده است.
ماندگاری آب‌رنگ کمتر از رنگ کامل است و در برابر آفتاب و مواد شیمیایی زودتر آسیب می‌بیند.

دوررنگ و کامل رنگ

در کارشناسی بدنه خودرو، « دور رنگ » و « کامل رنگ » هر دو یعنی بیشتر سطح خودرو رنگ‌شده، ولی تفاوت مهمی در دامنه و شدت کار دارند:

۱. دور رنگ

یعنی تمام قسمت‌های عمودی بدنه (چهار طرف خودرو) رنگ ‌شده‌اند. شامل کاپوت جلو، گلگیرها، درها، صندوق عقب و درب عقب. در حالی که سقف معمولاً رنگ نشده است.
بیشتر برای خودروهایی به کار می‌رود که تصادف سنگین نداشته‌اند، ولی ظاهر بدنه‌شان به دلیل خط و خش، آفتاب‌سوختگی یا آسیب‌های سطحی دوباره رنگ شده است. در بازار به این حالت «رنگ دور تا دور» هم می‌گویند.

۲. کامل رنگ ( تمام رنگ )

یعنی کل بدنه خودرو رنگ‌شده، حتی سقف. رنگ‌شدن سقف معمولاً نشانه تصادف خیلی سنگین ( مثل چپ‌کردگی یا افتادن جسم سنگین روی سقف ) یا آفتاب‌سوختگی شدید است.
این حالت افت ارزش بیشتری نسبت به « دور رنگ » دارد، چون احتمال دارد سازه اصلی بدنه هم آسیب دیده باشد.

تفاوت در یک نگاه

نکته مهم!

بعضی فروشنده‌ها « کامل رنگ » را « دور رنگ » معرفی می‌کنند تا افت قیمت کمتر شود.تشخیص با بررسی سقف ( زیر نور یا با ضخامت‌سنج ) و محل اتصال سقف به ستون‌ ها امکان‌پذیر است.

تعویضی

اصطلاح « تعویضی » یعنی یک قطعه از بدنه خودرو به‌جای ترمیم، کلاً باز شده و قطعه دیگری جای آن نصب شده است.

مواردی که باعث تعویض قطعه می‌شوند

• آسیب شدید یا له‌ شدگی که با صافکاری و رنگ‌کاری قابل اصلاح نباشد.
• زنگ‌زدگی یا پوسیدگی شدید در قطعه.
• تمایل به استفاده از قطعه استوک یا نو به ‌جای تعمیر.

ویژگی‌ ها و نشانه‌ های قطعه تعویضی

• پیچ‌ ها یا پرچ ‌ها باز شده‌اند که رنگ روی پیچ‌ ها یا اطراف آن ساییده شده است.
• جوش‌ ها یا نقاط اتصال با شکل و نظم کارخانه همخوانی ندارند.
• رنگ یا بافت داخل قطعه با بقیه خودرو متفاوت است ( حتی اگر بیرونش هماهنگ باشد ).
• ممکن است برند و کد قطعه با سال ساخت خودرو همخوانی نداشته باشد.
• در قطعه استوک، ممکن است لکه رنگ یا خط و خش قدیمی وجود داشته باشد.

تفاوت تعویضی و رنگ‌شده

افت قیمت

قطعه تعویضی به‌خصوص اگر سقف، ستون، شاسی یا سینی جلو/عقب باشد، نشانه تصادف سنگین است و افت قیمت بسیار زیادی دارد. قطعات ظاهری مثل درب، گلگیر یا سپر اگر تعویضی باشند، افت قیمت کمتر دارد، ولی همچنان روی ارزش اثر می‌گذارد.

جمع بندی میزان افت قیمت

میزان افت قیمت بسته به مدل، برند، سن خودرو و شدت کار کمی فرق می‌کند، ولی می‌توان یک محدوده تقریبی ارائه داد:

نکات مهم در افت قیمت

مدل‌های گران‌تر: درصد افت قیمت بیشتر محسوس می‌شود ( چند درصد در یک خودروی لوکس ممکن است صدها میلیون باشد ).
سن خودرو: در خودروهای قدیمی‌تر، حساسیت به بی‌رنگ بودن کمتر است، ولی همچنان رنگ سقف یا ستون ضربه بزرگی به قیمت می‌زند.
نوع رنگ‌کاری: کیفیت پایین رنگ‌کاری افت قیمت را بیشتر می‌کند.
محل رنگ یا تعویض: سقف، ستون، شاسی و سینی جلو / عقب مهم‌ترین قسمت ‌ها برای تشخیص تصادف سنگین هستند.

نتیجه گیری

کارشناسی رنگ خودرو یکی از مهم‌ترین مراحل ارزیابی سلامت بدنه و تعیین قیمت واقعی آن است، زیرا حتی یک بخش کوچک رنگ‌شده می‌تواند نشان‌دهنده آسیب یا تصادف قبلی باشد.
میزان تأثیر هر مورد بر قیمت، بسته به شدت رنگ‌کاری و حساسیت خریدار، از چند درصد تا چند ده درصد متغیر است. آگاهی از این نکات کمک می‌کند خریدار و فروشنده تصمیم آگاهانه‌تری بگیرند و از ضررهای احتمالی جلوگیری شود.