نکات و مراحل اضافه یا تعویض کردن آب رادیاتور خودرو

اضافه کردن یا تعویض آب رادیاتور ( ضدیخ ) برای خودرو اهمیت بسیار زیادی دارد، چون سیستم خنک‌کننده یکی از حیاتی‌ترین بخش‌های موتور است.
در ادامه این مطلب از مجله اینترنتی خودروآموز، دلایل مهم بودن این کار را بررسی می نماییم.

چرا اضافه کردن یا تعویض آب رادیاتور مهم است؟

۱. جلوگیری از داغ شدن بیش از حد موتور: موتور هنگام کار، حرارت زیادی تولید می‌کند. بدون مایع خنک‌کننده کافی، این گرما دفع نمی‌شود و موتور می‌سوزد یا آسیب جدی می‌بیند.

۲. جلوگیری از یخ ‌زدگی در زمستان: ضدیخ موجود در رادیاتور از یخ‌زدگی مایع در دمای پایین جلوگیری می‌کند. یخ ‌زدگی باعث ترکیدن رادیاتور یا بلوک موتور می‌شود.

۳. محافظت در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی: ضدیخ‌های با کیفیت حاوی مواد ضدزنگ هستند. از زنگ‌زدگی مجاری خنک‌کننده، واترپمپ، رادیاتور و ترموستات جلوگیری می‌کند.

۴. افزایش عمر موتور و سیستم خنک‌کننده: با تعویض منظم، از تجمع رسوبات، جرم و آلودگی جلوگیری می‌شود. این کار باعث کارکرد بهتر واترپمپ، ترموستات و رادیاتور می‌شود.

۵. افزایش کارایی سیستم گرمایشی خودرو ( بخاری ): بخاری خودرو از گرمای موتور از طریق مایع رادیاتور استفاده می‌کند. کمبود یا آلودگی مایع باعث گرم نشدن بخاری در زمستان می‌شود.

در نتیجه اضافه کردن و تعویض به‌موقع آب رادیاتور، یک نگهداری ساده اما بسیار حیاتی برای جلوگیری از خسارات سنگین به موتور است.

مراحل اضافه کردن آب رادیاتور

اضافه کردن آب رادیاتور خودرو، عملی ساده اما بسیار مهم است که باید با دقت و رعایت نکات ایمنی انجام شود. در ادامه، نکات و مراحل کامل آن را می‌خوانید:

نکات ایمنی پیش از شروع

هرگز در حالت داغ در رادیاتور را باز نکنید: بخار داغ و فشار بالا می‌تواند باعث سوختگی شدید شود. منتظر بمانید موتور کاملاً خنک شود ( حداقل ۳۰ دقیقه تا ۱ ساعت ).
از آب مناسب استفاده کنید: بهتر است از آب رادیاتور استاندارد یا مخلوط آب مقطر و ضدیخ استفاده کنید، حتی در تابستان.

مراحل اضافه کردن آب رادیاتور

۱. خاموش بودن موتور و خنک بودن کامل آن را بررسی کنید.
2. کاپوت را باز کرده و درپوش رادیاتور یا منبع انبساط را باز کنید. ( در خودروهای جدید معمولاً باید آب را در منبع انبساط ( مخزن آب رادیاتور ) بریزید، نه مستقیماً داخل رادیاتور)
3. سطح آب را بررسی کنید. روی منبع انبساط معمولاً علامت MIN به معنای حداقل و MAX به معنای حداکثر وجود دارد. اگر آب زیر MIN است، باید اضافه شود.
4. آب مناسب را تا حد مجاز اضافه کنید. از مخلوط ۵۰٪ آب مقطر و ۵۰٪ ضدیخ ( چهار فصل ) استفاده کنید. تا رسیدن به خط MAX پر کنید، نه بیشتر.
5. درپوش را محکم ببندید.
6. موتور را روشن کرده و چند دقیقه صبر کنید. در این مرحله گردش آب انجام می‌شود.اگر لازم شد، دوباره مقدار کمی آب اضافه کنید.

هشدارهای مهم:
استفاده از آب لوله‌کشی شهری به ‌تنهایی می‌تواند باعث ایجاد رسوب و زنگ‌زدگی در مدار خنک‌کاری شود.
مخلوط ضدیخ فقط مخصوص زمستان نیست، در تابستان هم به خنک شدن بهتر موتور کمک می‌کند و ضد جوش است.

چرا ضد یخ مهم است؟

۱. جلوگیری از یخ‌زدگی در هوای سرد

در زمستان، اگر فقط آب داخل رادیاتور باشد، ممکن است یخ بزند و باعث ترکیدن رادیاتور یا بلوک سیلندر شود.
ضد یخ نقطه انجماد آب را پایین می‌آورد ( مثلاً تا -۳۰ یا -۴۰ درجه سانتی‌گراد )، پس از یخ‌زدگی جلوگیری می‌کند.

۲. جلوگیری از جوش‌آوردن در هوای گرم

ضد یخ نه‌تنها ضد یخ است، بلکه ضد جوش هم هست! با بالا بردن نقطه جوش، از جوش‌آوردن موتور در ترافیک و سربالایی در تابستان جلوگیری می‌کند.
به همین دلیل، در تابستان هم باید استفاده شود.

۳. محافظت از قطعات فلزی موتور در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی

ضد یخ حاوی مواد ضد زنگ و ضد خوردگی است. این ویژگی از آسیب دیدن رادیاتور، پمپ آب و مجاری فلزی موتور جلوگیری می‌کند.

۴. جلوگیری از تشکیل رسوب در مسیرهای آب‌رسانی

برخلاف آب لوله‌کشی، ضد یخ دارای ترکیباتی است که از تشکیل رسوب، گرفتگی و اختلال در گردش آب رادیاتور جلوگیری می‌کند.

۵. بهبود عملکرد پمپ آب و گردش مایع خنک‌کننده

وجود ضد یخ باعث لغزندگی بهتر مایع و کاهش فشار روی پمپ آب می‌شود، که در بلندمدت از خرابی آن پیشگیری می‌کند.

در نتیجه استفاده از ضد یخ فقط مخصوص زمستان نیست. این مایع چهار فصل برای خنک کردن بهتر موتور، محافظت از سیستم خنک‌کاری و افزایش عمر مفید موتور کاملاً ضروری است.

تعویض کامل آب رادیاتور

تخلیه کامل ضدیخ و تعویض آن از مهم‌ترین مراحل نگهداری سیستم خنک‌کننده خودرو است. اگر این کار درست و اصولی انجام نشود، ممکن است موتور دچار رسوب، زنگ‌زدگی یا جوش آوردن شود.
در ادامه، مرحله ‌به‌ مرحله روش تخلیه کامل و تعویض ضدیخ را با زمان‌بندی مناسب بررسی می نماییم.

مراحل تخلیه کامل ضدیخ و افزودن ضدیخ جدید

مرحله ۱: آماده‌سازی اولیه
خودرو را روی سطح صاف پارک کرده و موتور را خاموش کنید. صبر کنید تا موتور کاملاً سرد شود ( حداقل ۱ تا ۲ ساعت پس از خاموشی ). کاپوت را باز کنید.

مرحله ۲: تخلیه مایع قبلی
زیر خودرو یک ظرف مناسب ( لگن پلاستیکی ) قرار دهید. شیر تخلیه رادیاتور ( معمولاً در پایین‌ترین قسمت رادیاتور ) را باز کنید یا در صورت نبودن، شیلنگ پایین رادیاتور را جدا کنید.
تمام ضدیخ قبلی تخلیه شود. در صورت نیاز، درپوش منبع انبساط ( یا رادیاتور ) را هم باز کنید تا هوا وارد شود و تخلیه سریع ‌تر انجام شود. پس از تخلیه کامل، شیر یا شیلنگ را محکم ببندید.

مرحله ۳: شستشو ( در صورت نیاز )
می‌توانید با آب مقطر تمیز یک بار سیستم را پر کرده، موتور را چند دقیقه روشن کنید تا گردش پیدا کند، سپس دوباره تخلیه کنید. این کار رسوبات و ذرات باقی ‌مانده را خارج می‌کند.

مرحله ۴: اضافه کردن ضدیخ جدید
مخلوطی از ضد یخ و آب مقطر به نسبت مناسب ( معمولاً ۵۰/۵۰ ) را آماده کنید. آن را از درب رادیاتور یا منبع انبساط آرام ‌آرام اضافه کنید تا سطح کامل پر شود.
موتور را روشن کنید تا ترموستات باز شود ( دمای موتور به حد نرمال برسد ) و حباب ‌های هوا خارج شوند.
در طول چند دقیقه روشن بودن، سطح ضدیخ را چک کرده و در صورت نیاز مجدد اضافه کنید. پس از سرد شدن دوباره سطح را بررسی کنید.

نکات مهم ایمنی

• هرگز هنگام داغ بودن موتور، درب رادیاتور را باز نکنید، خطر پاشش آب جوش وجود دارد!
• از ضدیخ با کیفیت و سازگار با موتور خودرو استفاده کنید.
• همیشه آب مقطر برای ترکیب با ضدیخ به‌کار ببرید ( نه آب لوله‌کشی ).

چه زمانی ضدیخ را به‌طور کامل تعویض کنیم؟

خودروهای عادی: هر ۲ سال یا هر ۴۰،۰۰۰ کیلومتر
خودروهای مدرن با ضدیخ با طول عمر بالا یا Long Life: هر ۵ سال یا ۱۰۰،۰۰۰ کیلومتر
در صورت تغییر رنگ، بوی بد یا زنگ‌زدگی: بلافاصله تعویض شود

نتیجه گیری

نگهداری صحیح از سیستم خنک‌کننده خودرو، به‌ویژه از طریق اضافه کردن منظم یا تعویض کامل مایع خنک کننده ( مخلوط ضدیخ و آب مقطر )، نقش حیاتی در سلامت موتور دارد. در صورتی که این کار به ‌درستی و در زمان مناسب انجام نشود، می‌تواند باعث گرم شدن بیش ‌از حد موتور، زنگ‌زدگی قطعات داخلی سیستم خنک‌کننده، خوردگی و نشتی رادیاتور یا واترپمپ و حتی سوختن واشر سرسیلندر شود.
بنابراین تعویض کامل ضدیخ هر ۲ تا ۵ سال ( بسته به نوع خودرو و ضدیخ یا طبق دفترچه خودرو ) و بررسی و اضافه کردن سطح آب رادیاتور در بازه ‌های ماهانه یا قبل از سفرهای طولانی، از مهم‌ترین کارهای نگهداری خودرو است.