پارک در سطوح شیب دار ( سرازیری و سربالایی )

پارک کردن درست در سطوح شیب‌دار ( سرازیری یا سربالایی ) اهمیت زیادی دارد چون مستقیماً با ایمنی راننده، عابران و خودروهای دیگر در ارتباط است. دلایل اصلی اهمیت این اصول عبارت‌اند از:

۱. جلوگیری از حرکت ناخواسته خودرو

اگر خودرو درست پارک نشود ( مثلاً ترمز دستی کشیده نشود یا چرخ‌ها در جهت مناسب قرار نگیرند ) نیروی جاذبه آن را به حرکت درمی‌آورد. خودرو می‌تواند با سرعت به سمت پایین سرازیری حرکت کرده و تصادف شدید ایجاد کند.

۲. حفاظت از جان عابران و رانندگان دیگر

حرکت ناخواسته خودرو حتی چند متر کافی است تا جان عابران پیاده یا رانندگان دیگر را به خطر بیندازد. در خیابان‌های شلوغ شهری یا کوچه‌های باریک، احتمال برخورد بسیار بیشتر است.

۳. پیشگیری از خسارت مالی

برخورد خودرو با موانع، وسایل نقلیه دیگر یا حتی افتادن در جوی و پرتگاه می‌تواند خسارت مالی سنگین ایجاد کند.

۴. کاهش فشار روی سیستم ترمز

وقتی خودرو درست در دنده مناسب قرار گیرد و چرخ‌ها به سمت جدول یا مانع هدایت شوند، فشار روی ترمز دستی کمتر می‌شود. این کار عمر سیستم ترمز را افزایش می‌دهد.

۵. رعایت قوانین و مقررات رانندگی

در آیین‌نامه راهنمایی و رانندگی، رعایت اصول پارک در شیب جزء وظایف راننده است. در صورت بروز حادثه، اگر مشخص شود راننده اصول پارک در شیب را رعایت نکرده، او مقصر شناخته می‌شود.
بنابراین اصول پارک در شیب فقط یک توصیه آموزشی نیست، بلکه قانون، تضمین ایمنی و پیشگیری از خسارت‌های جانی و مالی است.

شیوه پارک در سطوح شیب دار

۱. پارک در سرازیری با جدول

فرمان خودرو را به سمت راست ( سمت جدول ) بچرخانید. در صورت حرکت خودرو، چرخ جلو به جدول گیر می‌کند و مانع از ادامه حرکت می‌شود.

۲. پارک در سرازیری بدون جدول ( لبه خیابان یا شانه خاکی )

فرمان خودرو را کاملاً به سمت راست بچرخانید تا در صورت حرکت، خودرو به بیرون جاده ( نه وسط خیابان ) منحرف شود.

۳. پارک در سربالایی با جدول

فرمان خودرو را به سمت چپ بچرخانید تا چرخ جلو به جدول گیر کند. اگر خودرو به عقب برگردد، لاستیک به جدول تکیه می‌دهد و مانع حرکت بیشتر می‌شود.

۴. پارک در سربالایی بدون جدول

فرمان خودرو را به سمت راست بچرخانید. در صورت حرکت ناخواسته، خودرو به سمت خارج از جاده منحرف می‌شود.

نکات مهم تکمیلی

• ترمز دستی را حتماً بکشید.
• اگر دنده دستی دارید:
  در سرازیری: دنده را در دنده عقب بگذارید.
  در سربالایی: دنده را در دنده یک بگذارید.
• اگر گیربکس اتومات دارید:
  دسته دنده را روی P ( پارک ) قرار دهید. ترجیحاً همراه با ترمز دستی استفاده کنید.
• در شیب‌های زیاد، بهتر است چرخ‌ها کمی به جدول نزدیک باشند تا در صورت لیز خوردن خودرو، زودتر متوقف شود.
• بهتر است جسم گوه ای شکل مانند سنگ یا چوب، با توجه به سربالایی یا سرازیری بودن، در جلو یا پشت چرخ ها در سمت شیب قرار گیرد.

علت های حرکت ناخواسته خودرو پارک شده

بیشتر حوادث مربوط به خودروهای پارک‌شده، به حرکت ناخواسته خودرو برمی‌گردد. عوامل اصلی عبارت‌اند از:

مکانیکی و فنی

• عمل نکردن یا شل بودن ترمز دستی ( ترمز پارک ) شایع‌ترین علت حرکت خودرو در سرازیری و سربالایی.
• خرابی یا فرسودگی لنت‌ها و سیم ترمز دستی.
• استفاده نکردن از دنده در خودروهای دنده‌ای ( یا حالت P در خودروهای اتومات ).
• ضعف یا خرابی جعبه‌دنده ( درگیر نشدن کامل دنده ).
• فرسودگی لاستیک‌ها و کاهش اصطکاک با سطح جاده.

محیطی

شیب زیاد خیابان: هرچه شیب بیشتر باشد، فشار بیشتری بر ترمزها وارد می‌شود.
سطح لغزنده (باران، برف، یخ، شن و ماسه): اصطکاک چرخ‌ها با زمین کم می‌شود و خودرو راحت‌تر سر می‌خورد.
نبود جدول یا مانع کناری: در این حالت، اگر ترمز عمل نکند، خودرو مستقیم در مسیر شیب حرکت می‌کند.
لرزش‌های محیطی یا برخورد: ضربه ناگهانی یک خودرو دیگر یا حتی تکان شدید ناشی از عبور کامیون سنگین نزدیک خودرو.

انسانی ( اشتباه راننده )

• نکشیدن ترمز دستی یا کشیدن ناقص آن.
• فراموش کردن قرار دادن خودرو در دنده ( دنده یک در سربالایی یا دنده عقب در سرازیری ) در خودروهای دستی.
• اشتباه گذاشتن دنده در حالت خلاص ( N ) به‌جای P در گیربکس اتومات.
• چرخاندن نادرست فرمان نسبت به جدول ( در سرازیری و سربالایی ).
• بار سنگین داخل خودرو یا بارگیری اضافی روی سقف، که فشار بیشتری روی ترمز ایجاد می‌کند.

به همین دلیل توصیه می‌شود همیشه در شیب‌ها:

• ترمز دستی + دنده مناسب ( یک یا عقب ) + چرخاندن فرمان به سمت درست استفاده شود.
• در خودروهای اتومات، علاوه بر حالت P، ترمز دستی هم کشیده شود چون حالت P به تنهایی همیشه مطمئن نیست.

پارک در سطوح شیب دار در یک نگاه

۱. پارک در سر بالایی با جدول: در هنگام پارک، فرمان را به سمت چپ ( خلاف عقربه های ساعت ) بچرخانید.
۲. پارک در سرازیری با جدول: در هنگام پارک، فرمان را به سمت راست ( جهت عقربه های ساعت ) بچرخانید.|
۳. پارک در سر بالایی بدون جدول: در هنگام پارک، فرمان را به سمت راست ( جهت عقربه های ساعت ) بچرخانید.
۴. پارک در سرازیری بدون جدول: در هنگام پارک، فرمان را به سمت راست ( جهت عقربه های ساعت ) بچرخانید.

یک سوال امتحانی از مبحث پارک در سطوح شیب دار

این شکل بیانگر چه موضوعی است؟

۱- جهت قرارگیری چرخ ها هنگام پارک در سربالایی دارای جدول
2- جهت قرارگیری چرخ ها هنگام پارک کردن در سرازیری دارای جدول
3- نحوه حرکت دنده عقب در سربالایی
4- نحوه حرکت در سرازیری

پاسخ: گزینه دو