نقاط کور یا زاویه های مرده دید، بخش‌هایی اطراف یک وسیله نقلیه هستند که راننده با نگاه مستقیم یا از طریق آینه‌ها نمی‌تواند آنها را به‌وضوح ببیند. این نقاط خارج از محدوده دید مستقیم راننده قرار دارند، حتی اگر از آینه‌های بغل یا عقب هم استفاده شود.
تمام وسیله نقلیه حتی موتور سیکلت ها دارای نقاط کور می باشند. با تنظیم دقیق آینه ها می توان میزان نقاط کور را کاهش داد. ولی توجه داشته باشید هیچوقت نمی توان این نقاط رو کامل حذف کرد.
به دلیل کوچک بودن ابعاد موتورسیکلت ها و دوچرخه ها احتمال دارد به راحتی در نقاط کور قرار بگیرند. بنابراین در هنگام گردش باید دقت کرد، چرا که برخورد با آنها حتی در سرعت پایین به دلیل عدم تعادل خطرناک است.
اهمیت شناخت نقاط کور در رانندگی
- پیشگیری از تصادف با موتورسیکلت‌ها، دوچرخه‌سواران و عابران پیاده.
- جلوگیری از برخورد با خودروهایی که در مسیر عبور هستند ولی در آینه دیده نمی‌شوند.
- ضروری هنگام تغییر خط، گردش به چپ یا راست، پارک دوبل و خروج از پارکینگ.
- در رانندگی با تریلی، کامیون و اتوبوس اهمیت بیشتر دارد، چون نقاط کور آن ها بزرگ‌تر است.
خطرات ناشی از بی توجهی به نقاط کور
- برخورد با موتورسوار یا دوچرخه‌سوار هنگام تغییر خط
- گیر کردن عابر پیاده در مسیر حرکت خودرو
- تصادف در هنگام خروج از پارک دوبل
- بروز سوانح در ترافیک سنگین یا سرعت بالا
راهکار برای کاهش خطر نقاط کور
- تنظیم صحیح آینه‌های جانبی و وسط ( مهمترین عمل در کاهش نقاط کور )
- چرخاندن سر و نگاه کردن به شانه قبل از تغییر مسیر
- استفاده از آینه‌های محدب در وسایل نقلیه بزرگ
- رعایت فاصله مناسب از خودروهای سنگین
- توجه بیشتر هنگام رانندگی در کنار کامیون‌ها و اتوبوس‌ها
نقاط کور وسایل نقلیه سبک
نقاط کور در وسایل نقلیه سبک مانند خودروهای سواری، به مناطقی گفته می‌شود که راننده نمی‌تواند آنها را مستقیماً یا از طریق آینه‌ها ببیند. شناخت دقیق این نقاط برای جلوگیری از تصادف هنگام تغییر مسیر، دنده عقب رفتن، گردش به راست یا چپ، و پارک کردن بسیار حیاتی است.
نقاط کور دقیق در خودروهای سواری
۱. سمت عقب چپ و عقب راست خودرو ( کنار گلگیر عقب )
این دو ناحیه در کنار خودرو، بویژه در زاویه ۴۵ درجه نسبت به آینه‌های جانبی، معمولاً دیده نمی‌شوند.
خطر: خودروهای دیگر در این نقطه ممکن است هنگام تغییر لاین ناپدید شوند.
۲. پشت سر خودرو ( مستقیم عقب )
پایین‌تر از شیشه عقب، مخصوصاً در خودروهای بدون دوربین دنده عقب یا با شیشه عقب کوچک.
خطر: وجود کودک، موتورسوار، یا مانع کوتاه ممکن است دیده نشود.
۳. زیر ستون های جلو ( ستون A )
وقتی راننده می‌خواهد بپیچد، عابر پیاده یا دوچرخه ممکن است در این نقطه پنهان بماند. بویژه در گردش به چپ یا ورود به میدان
۴. زیر آینه های جانبی و کنار بدنه جلو
گاهی موتور یا دوچرخه که خیلی نزدیک حرکت می‌کند، در نقطه کور بین آینه و درب خودرو ناپدید می‌شود.
چرا این نقاط کور اهمیت دارند؟
بیشتر تصادف‌های هنگام تغییر خط به دلیل وجود خودرو یا موتورسوار در این مناطق کور است. در بسیاری از تصادف‌های با عابر یا دوچرخه، آنها در لحظه وقوع در نقاط کور جلو یا کنار خودرو بوده‌اند. اغلب راننده گمان می‌کند مسیر خالی است چون فقط به آینه‌ها اطمینان می‌کند.
راهکار برای کاهش خطر نقاط کور
تنظیم درست آینه ها: طوری که کم‌ترین تکرار دید بین آینه وسط و بغل باشد.
برگشتن سر به طرفین: قبل از تغییر مسیر یا گردش، سریع به طرفین نگاه کنید.
استفاده از دوربین عقب: بویژه در دنده عقب یا پارک دوبل
نصب آینه محدب ( کمکی ): برای پوشش نقاط کور کنار خودرو
نقاط کور وسایل نقلیه سنگین و طویل
نقاط کور در وسایل نقلیه سنگین یا طویل مانند کامیون‌ها، تریلی‌ها، اتوبوس‌ها و کامیونت‌ها، وسیع‌تر و خطرناک‌تر از خودروهای سواری هستند. به دلیل ارتفاع زیاد، طول بلند، نداشتن آینه وسط و سطح دید محدود، راننده نمی‌تواند بسیاری از مناطق اطراف وسیله نقلیه را ببیند.
نقاط کور دقیق در وسایل نقلیه سنگین و طویل
۱. سمت راست کامل خودرو ( شاگرد ): بزرگ‌ترین نقطه کور در وسایل طویل است. یک خودرو سواری، موتور یا دوچرخه در کل ناحیه سمت راست ممکن است اصلاً دیده نشود. این قسمت، خطرناک‌ترین ناحیه هنگام گردش به راست است.
۲. سمت چپ در ناحیه عقب: از نزدیکی راننده تا انتهای بخش عقب ( تریلی یا بار ) قابل دید نیست. بویژه هنگام تغییر خط عبوری به چپ بسیار مهم است.
۳. مستقیم جلو، پایین شیشه جلو ( ناحیه سپر ): به دلیل ارتفاع کابین، راننده ممکن است چیزی را که دقیقا جلوی خودرو قرار دارد نبیند.
کودکان، عابران پیاده و موتورسیکلت‌ها در این منطقه ناپدید می‌شوند.
۴. پشت خودرو ( عقب تریلی یا کامیون ): در اکثر وسایل نقلیه سنگین، هیچ دید مستقیمی از پشت وجود ندارد.
بدون دوربین عقب یا کمک شخص دیگر، حرکت دنده‌عقب بسیار خطرناک است.
۵. نقاط کور ناشی از آینه‌ها و ستون‌های بدنه: برخی کامیون‌ها ستون‌های ضخیم یا آینه‌های بیرون زده دارند که خود باعث ایجاد زاویه‌های مرده دید می‌شوند.
چرا اهمیت دارد؟
اکثر تصادف‌های مرگبار عابر و دوچرخه‌سوار در نقاط کور وسایل نقلیه سنگین رخ می‌دهند. هنگام گردش یا تغییر خط، اگر وسیله‌ای در نقطه کور باشد، راننده کاملاً بی‌اطلاع خواهد بود.
دنده‌عقب رفتن بدون کمک یا دوربین ممکن است منجر به مرگ شود.
راهکارها برای کاهش خطر
استفاده از آینه‌های محدب اضافی: برای پوشش نقاط کور کناری و پشت
نصب دوربین جلو و عقب: برای دیدن اطراف وسیله نقلیه هنگام حرکت یا توقف
هشدارهای جانبی صوتی / نوری: برای آگاه سازی راننده از وجود عابر یا وسیله دیگر
آموزش حرفه‌ای رانندگان سنگین: برای آشنایی با نقاط کور و رفتار ایمن در ترافیک شهری
تفاوت نقاط کور وسایل نقلیه سبک و طویل
تفاوت نقاط کور بین وسایل نقلیه سبک ( مثل سواری ) و طویل ( مثل کامیون، تریلی یا اتوبوس ) بسیار مهم و قابل‌توجه است، زیرا اندازه، ارتفاع و ساختار این دو نوع وسیله متفاوت است و همین تفاوت، باعث افزایش میزان نقاط کور در وسایل طویل می‌شود.
تفاوت نقاط کور وسایل نقلیه سبک و طویل
| ویژگی | وسایل نقلیه سبک | وسایل نقلیه طویل |
|---|---|---|
| اندازه نقاط کور | کوچک‌تر، محدود به گوشه‌های عقب و بغل | بسیار بزرگ‌تر و شامل جلو، بغل، عقب |
| میدان دید راننده | وسیع‌تر، به‌خاطر ابعاد کوچک و آینه‌های مؤثر | محدودتر به‌خاطر طول زیاد، ارتفاع زیاد، و موانع ساختاری |
| چرخش و مانور | آسان‌تر، نیاز به بررسی نقاط کور کمتر | سخت‌تر، نیاز به دقت بالا و بررسی چند نقطه کور گسترده |
| نقطه کور عقب | اغلب با آینه وسط پوشش داده می‌شود | معمولاً دید عقب کامل وجود ندارد ( مخصوصاً در تریلی‌ها ) |
| خطر برای عابر و موتور | کمتر ولی همچنان وجود دارد | بسیار بیشتر، چون راننده عابر و موتور را نمی‌بیند |
| نیاز به دوربین و آینه کمکی | نه لزوماً | اغلب لازم است: آینه محدب، دوربین عقب، سنسور هشدار |
سه سوال امتحانی از مبحث نقاط کور وسایل نقلیه سبک و طویل
این شکل چه چیزی را نشان می دهد؟
۱- محدوده نقاط کور در خودروهای سنگین
2- عدم رعایت سرعت مجاز
3- طول محدودیت پارکینگ
4- سطح روشنایی چراغ ها
پاسخ: گزینه یک
چگونه می توان نقاط کور را در رانندگی کاهش داد؟
۱) کاهش ارتفاع خودرو با دستکاری در سیستم تعلیق
2) با تنظیم دقیق آینه ها
3) کم کردن سرعت خودرو
4) حذف آینه وسط
پاسخ: گزینه دو
کدام یک از موارد زیر در خصوص نقاط کور در وسایل نقلیه صحیح نمی باشد؟
۱) موتورسیکلت ها دارای نقاط کور نمی باشند.
2) با تنظیم دقیق آینه ها می توان میزان نقاط کور را کاهش داد.
3) حتی با تنظیم دقیق آینه ها نمی توان نقاط کور را در خودروها حذف کرد.
4) میزان وسعت نقاط کور در خودروهای سنگین بیشتر از خودروهای سبک است.
پاسخ: گزینه یک
