در آیین نامه راهنمایی و رانندگی، رنگ ها در علائم عبور و مرور نقش بسیار مهمی دارند، چون حتی اگر متن یا شکل علامت را نخوانید، رنگ آن می‌تواند مفهوم کلی را منتقل کند. هر رنگ، پیام یا کارکرد خاصی دارد و راننده باید آن را سریع تشخیص دهد.
⬤ قرمز
در علائم عبور و مرور، رنگ قرمز نشانهٔ منع و توقف است و یکی از مهم‌ترین رنگ‌ها در رانندگی به شمار می‌رود.
مفهوم اصلی رنگ قرمز
- منع انجام یک عمل ( مثل ورود به یک مسیر، گردش یا توقف در محل ممنوع )
- دستور توقف فوری در نقاط مشخص
- یادآوری حق تقدم با دیگران است
موارد رایج استفاده از رنگ قرمز
علائم ایست ( STOP ): راننده باید کاملاً توقف کند و سپس ادامه مسیر دهد.
ورود ممنوع: ورود وسایل نقلیه به آن مسیر ممنوع است.
حق تقدم با دیگری است: باید عبور وسیله دیگر را مقدم بدانید.
ممنوعیت عبور یا گردش: مانند گردش به چپ یا راست ممنوع.
اهمیت رنگ قرمز در جاده ها
واکنش سریع راننده را برمی‌انگیزد چون رنگ قرمز به طور طبیعی در ذهن با خطر و توقف پیوند دارد. به دلیل دید بالا حتی در نور کم، برای علائم حیاتی و توقف اجباری استفاده می‌شود. بی‌توجهی به علائم قرمز رنگ، معمولاً جرایم سنگین و خطرات جدی به همراه دارد.
⬤ نارنجی
رنگ نارنجی در علائم عبور و مرور، معمولاً به معنای هشدار موقت یا راهنمایی در مناطق اداری، آموزشی و خدماتی است.
مفهوم اصلی رنگ نارنجی
- هشدار به تغییرات موقتی مسیر یا شرایط جاده
- راهنمایی و اطلاع‌رسانی در مناطق خاص مثل کارگاه‌های عمرانی، مناطق آموزشی یا اداری
- جلب توجه راننده به این که محیط پیش‌رو نیاز به احتیاط بیشتری دارد
موارد رایج استفاده از رنگ نارنجی
علائم کارگاه جاده‌ای و تعمیرات: هشدار به راننده برای کاهش سرعت و تغییر مسیر
مناطق خدماتی، اداری یا آموزشی: راهنمای مسیر به مراکز اداری، دانشگاه ها یا بیمارستان ها
هشدارهای ایمنی موقت: مثل نصب در زمان برگزاری مراسم، نمایشگاه یا رویداد خاص
اهمیت رنگ نارنجی در جاده ها
رنگی گرم و جلب توجه کننده که فوراً چشم راننده را به سمت تابلو می‌کشاند. به دلیل تداعی با کار و فعالیت انسانی، برای هشدارهای غیر دائمی و اطلاع رسانی ویژه استفاده می‌شود. کمک می‌کند راننده پیش‌بینی خطرات احتمالی را قبل از رسیدن به محل انجام دهد.
⬤ زرد
در علائم عبور و مرور، رنگ زرد به معنای هشدار عمومی است و راننده را از وجود خطر یا شرایط خاص در جلو آگاه می‌کند.
مفهوم اصلی رنگ زرد
- هشدار به راننده درباره شرایطی که نیاز به احتیاط بیشتر دارد.
- اعلام وجود خطرات احتمالی در جاده یا تغییر شرایط مسیر.
- می‌تواند موقت یا دائمی باشد، بسته به نوع علامت
موارد رایج استفاده از رنگ زرد
- هشدارهای عمومی
- پیچ‌های خطرناک
- سراشیبی تند
- عبور حیوانات
- لغزندگی جاده
- هشدارهای موقت
- عملیات ساختمانی یا تعمیرات مسیر
- تغییر موقت مسیر یا ایجاد مسیر انحرافی
- تجهیزات و ماشین‌آلات در حال کار
اهمیت رنگ زرد
رنگی روشن و پرانرژی که در روز و شب به راحتی دیده می‌شود. باعث می‌شود راننده قبل از رسیدن به نقطه خطر، سرعت را کم کرده و آماده واکنش شود. معمولاً شکل تابلوهای زرد مثلثی ( اخطاری ) یا لوزی است، که چشم را سریع متوجه پیام می‌کند.
⬤ آبی
در علائم عبور و مرور، رنگ آبی معمولاً نشان دهنده راهنمایی، خدمات، یا اعلام حرکات مجاز است و بر خلاف رنگ‌های هشدار دهنده (مثل قرمز و زرد)، رنگ آبی مفهوم اطلاعاتی یا دستوری مثبت دارد.
مفهوم اصلی رنگ آبی
- راهنمای مسیرها و مکان ها
- نمایش خدمات رفاهی و ضروری
- اعلام حرکات مجاز یا مسیرهای مجاز برای حرکت وسایل نقلیه
موارد رایج استفاده از رنگ آبی
- راهنمای مسیر در آزادراه ها و بزرگراه ها
- تابلوهای آبی بزرگ برای نمایش مسیرها، شماره خروجی ها، فاصله تا شهرها و مقاصد مهم. مثال: « آزادراه تهران – قم » با پس زمینه آبی
- راهنمای خدمات رفاهی و اضطراری
- مکان های سوخت‌گیری ( پمپ بنزین )
- پارکینگ ها
- رستوران، هتل، مرکز امداد و نجات
- علائم حرکات مجاز
- حرکت مستقیم یا گردش به راست/چپ مجاز
- مسیر ویژه دوچرخه یا وسایل نقلیه خاص
- مسیرهای ویژه ( مثل اتوبوس راه )
- علائم اخباری
- اعلام اطلاعاتی درباره امکانات یا شرایط مسیر بدون هشدار خطر. مثال: « ورود به منطقه کنترل سرعت » یا « شروع مسیر دوچرخه »
اهمیت رنگ آبی
باعث آرامش و وضوح پیام می‌شود، چون حالت هشدار ندارد. به راننده اطلاعات ضروری برای تصمیم‌گیری بهتر و سریع می‌دهد. در آزادراه ها و جاده‌های طولانی، راه‌یابی و پیدا کردن خدمات را آسان می‌کند.
⬤ سبز
رنگ سبز نشان دهنده حرکات مجاز و راهنمایی مسیرها است و معمولاً پیام آن ایجابی و مثبت است؛ یعنی به راننده می‌گوید چه مسیری یا چه حرکتی مجاز و ایمن است، نه اینکه محدودیت یا هشدار بدهد.
مفهوم اصلی رنگ سبز
- نمایش مسیرهای مجاز
- راهنمای حرکت در بزرگراه ها و جاده ها
- نمایش اماکن خاص ( مثل اماکن مذهبی )
موارد رایج استفاده از رنگ سبز
- راهنمای مسیر در بزرگراه ها و جاده ها
- تابلوهای سبز معمولاً مسیرها، شهرها و مقاصد مجاز را نشان می‌دهند. مثال: « به سمت مشهد » با فلش سبز و نوشته سفید.
- حرکات مجاز
- گردش به راست یا چپ مجاز
- عبور مستقیم مجاز
- مسیر باز بدون محدودیت
- راهنمای اماکن مذهبی و فرهنگی
- مسیر دسترسی به مساجد، امامزاده ها، حسینیه ها یا اماکن مذهبی دیگر، معمولاً همراه نماد مکان مذهبی.
- تابلوهای خروجی یا ورودی مسیرها
- در بزرگراه ها، خروجی ها با زمینه سبز مشخص می‌شوند.
اهمیت رنگ سبز
باعث اطمینان و آرامش راننده می‌شود چون نشان‌دهنده مجاز بودن مسیر است. در بزرگراه‌ها به راننده اطلاعات سریع و خوانا می‌دهد تا تصمیم‌گیری به موقع انجام شود. در مسیرهای طولانی، کمک می‌کند راننده مقصد خود را راحت‌تر پیدا کند.
⬤ قهوه‌ای
رنگ قهوه‌ای به طور خاص برای راهنمایی به مناطق تفریحی، فرهنگی، تاریخی و گردشگری استفاده می‌شود. این رنگ به راننده می‌گوید که در نزدیکی یا در مسیر، مکان هایی وجود دارند که ارزش بازدید و تفریح دارند.
مفهوم اصلی رنگ قهوه‌ای
- راهنمای مکان های گردشگری و تفریحی
- اطلاع‌رسانی درباره جاذبه‌های فرهنگی یا تاریخی
- هدایت به پارک‌ها، کمپ‌ها یا مراکز طبیعت‌گردی
کاربردهای متداول رنگ قهوه‌ای
- مناطق تاریخی و فرهنگی
- موزه‌ها، بناهای تاریخی، آثار باستانی، اماکن ثبت جهانی.
- مناطق تفریحی
- پارک ها، شهربازی ها، مناطق پیک‌نیک، تفرجگاه‌ها.
- مناطق گردشگری طبیعی
- جنگل‌ها، آبشارها، کوهستان‌ها، سواحل.
- اماکن ورزشی-تفریحی
- پیست‌های اسکی، باشگاه‌های قایقرانی، زمین‌های گلف.
- کمپ‌ها و محل‌های اقامت در طبیعت
- کمپینگ، کاروانسراها، اردوگاه‌های گردشگری.
اهمیت استفاده از رنگ قهوه‌ای
جلب توجه گردشگران و کسانی که برای تفریح یا بازدید سفر می‌کنند. کمک به برنامه‌ریزی مسیر برای رانندگانی که می‌خواهند از اماکن خاص دیدن کنند.
استانداردسازی بین‌المللی؛ در بیشتر کشورها رنگ قهوه‌ای نشانه مسیرهای توریستی است.
⬤ سفید و سیاه
در علائم عبور و مرور، رنگ سفید و سیاه معمولاً برای علامت‌های دستوری و راهنمای مسیر در سایر راه ها ( غیر از آزادراه‌ها و بزرگراه‌ها ) استفاده می‌شوند.
مفهوم اصلی
پس‌زمینه سفید با علائم و نوشته‌های سیاه: معمولاً برای علامت‌های دستوری، محدودیت‌ها، یا اطلاعات مسیر در جاده‌های معمولی و مناطق شهری استفاده می‌شود.
پس‌زمینه سیاه با علائم یا نوشته‌های سفید: گاهی برای تأکید یا مشخص‌کردن اطلاعات خاص در برخی تابلوهای راهنمایی مسیر به کار می‌رود.
کاربردهای متداول
- علائم دستوری
- محدودیت سرعت
- مسیر ویژه دوچرخه
- ممنوعیت گردش یا الزام به گردش
- راهنمای مسیر در جاده‌های عادی
- نشان‌دادن نام خیابان‌ها و جاده‌ها
- تابلوهای فاصله تا شهرها یا مناطق مسکونی
- مسیرهای محلی یا روستایی.
- علامت های راهنمای خدمات عمومی
- پارکینگ
- ایستگاه اتوبوس
- محل توقف اضطراری
اهمیت استفاده از سفید و سیاه
وضوح بالا: ترکیب سفید و سیاه بیشترین کنتراست را دارد، بنابراین حتی در نور کم یا مه‌گرفتگی هم خواناست.
استاندارد جهانی: بیشتر کشورها از این رنگ‌ها برای علائم دستوری و اطلاعات عمومی جاده‌ای استفاده می‌کنند.
تمایز از رنگ‌های هشدار و منع مثل قرمز و زرد.
مفهوم رنگ ها در یک نگاه
رنگ قرمز: منع کننده یا ایست
رنگ سبز: حرکات مجاز، راهنمای مسیر در بزرگراه ها و اماکن مذهبی
رنگ آبی: راهنمای خدمات،حرکات مجاز، علائم اخباری و راهنمای مسیر در آزادراه ها
رنگ زرد: هشدارهای عمومی و هشدار برای انجام عملیات ساختمانی و یا تعمیر و نگهداری
رنگ نارنجی: راهنما برای مناطق اداری و آموزشی و خدماتی
رنگ قهوه ای: راهنما برای مناطق تفریحی و فرهنگی و گردشگری
رنگ سیاه و سفید: علامت دستوری و راهنمای مسیر در سایر راه ها
سه سوال امتحانی از مبحث مفهوم رنگ ها در علائم عبور و مرور
در مبحث مفهوم رنگ ها و علائم عبور و مرور، مفهوم رنگ قهوه ای کدام است؟
۱) راهنمای خدمات
2) راهنمای مناطق تفریحی، گردشگری و فرهنگی
3) علائم دستوری
4) راهنمای مسیر در سایر راه ها
پاسخ: گزینه دو
رنگ قرمز در علائم عبور و مرور به چه مفهومی است؟
۱) حرکات مجاز و راهنمای مسیر در بزرگراه ها
2) هشدارهای عمومی و انجام عملیات ساختمانی
3) منع کننده یا ایست
4) راهنمای مناطق آموزشی
پاسخ: گزینه سه
مفهوم رنگ نارنجی در علائم عبور و مرور چیست؟
۱) راهنمای خدمات، حرکات مجاز، علائم اخباری و راهنمای مسیر در آزادراه ها
2) راهنما برای مناطق اداری و آموزشی و خدماتی
3) منع کننده یا ایست
4) راهنما برای مناطق تفریحی و فرهنگی و گردشگری
پاسخ: گزینه دو
